به مناسبت 30 آذر، شب یلدا - وبلاگ پنجره

به گزارش وبلاگ پنجره، شب یلدا یا شب چله یکی از قدیمی ترین جشن های ایرانی است که مثل عید نوروز و چهارشنبه سوری از تاریخ و پیشینه قدیم ایران به یادگار مانده. این شب از تمام شب های سال بلندتر است و اجداد ما هر سال آن را جشن می گرفته اند.

یلدا واژه ای سُریانی به معنای زایش و تولد است. شب یلدا در واقع از زمان غروب آفتاب در آخرین روز پاییز یعنی 30 آذر آغاز می شود و با طلوع آفتاب در اولین روز زمستان یعنی اول دی به خاتمه می رسد.

قدمت شب یلدا دقیق معین نیست. بعضی باستان شناسان، تاریخ آن را هفت هزار ساله می دانند. اما آنچه به عنوان شب یلدا رسمیت یافته، حدود 500 سال، قبل از میلاد برمی شود.

درباره دلایل برپایی جشن شب یلدا روایت های متفاوتی وجود دارد. روایت اول این است که در روزگاران باستان، مردم باور داشتند شب و روز و روشنایی و تاریکی، در یک جدال همیشگی به سر می برند. روز های بلندتر، نشانه پیروزی روشنایی، و روز های کوتاه تر نشانه غلبه تاریکی بود.

برای همین آن ها آخرین روز پاییز که بلندترین شب سال است، جشن می گرفتند. چرا که فردای آن، روز ها کم کم طولانی تر شده و آفریدگار بر اهریمن نور بر تاریکی پیروز می شود. روایت دیگر به آیین مهر یا میترائیسم برمی شود که در ایران قبل از دین زرتشتی رواج داشت. این آیین برپایه پرستش میترا (مهر) قرار گرفته بود. مهرپرستان شب یلدا را شب تولد میترا (ایزد مهر) می دانستد.

شب چله آداب و رسومی برای خود دارد که در طول زمان تغییر چندانی نکرده است. افراد در قدیم دور کرسی و امروز روی میز سفره یلدا تزیین می نمایند. سفره یلدا از میوه های پاییزی و هندوانه و آجیل شب یلدا تزیین می شود. در این شب همه فامیل دورهم قصه خوانی و شاهنامه خوانی می نمایند و فال حافظ می گیرند.