8 جمله ای که هرگز نباید به فرزندتان بگویید - وبلاگ پنجره

به گزارش وبلاگ پنجره، نحوه صحیح صحبت کردن با بچه ها، روابط صمیمانه بین والدین و بچه ها و عزت نفس و اعتماد به نفس بچه ها، خجالتی یا اجتماعی بودنشان در کودکی و بزرگسالی را مشخص می نماید.

بچه ها نباید با ترس، تهدید، تنبیه و جملات اضطراب آور بزرگ شوند. این احساسات منفی روی آن ها می ماند تا در بزرگسالی خود را به شکل دیگری نشان دهد. همین طور کلام منفی والدین نسبت به بچه ها بر نوع روابط صمیمانه یا خصمانه آن ها اثر می گذارد. این گزارش را بخوانید.

در حال صحبت کردن با دوستی هستم که مدت هاست او را به خاطر مشغله های زندگی ندیده ام، خیلی هیجان دارم و خوشحالم که بعد سال ها می توانیم گپی بزنیم و دلی از عزا درباره شرح اتفاقات زندگی مان در بیاوریم، در همین حین مدام دستی دامنم را می کشد و مدام می گوید: مامان، مامان، پسر دو ساله ام هست، چند بار دستش را پس می زنم، چون سخت مشغول حرف زدن با هیجان زیاد هستم.

دوباره و سه بار و چند باره با صدای بلندتر صدایم می نماید: مامان، مامان، ببین. اسباب بازی توی دستش را می خواهد به من نشان بدهد. این بار بدون فکر عصبانی می شوم و محکم روی دستش می زنم و می گویم: تو چقدر پسر بدی هستی، مگه نمی بینی دارم صحبت می کنم!

اشک در چشم هایش جمع می گردد، اسباب بازی از دستش می افتد، دست هایش را روی هم می گذارد و با بغض به اتاقش می رود و مشغول گریه می گردد. دوستم تشری به من می زند که این چه طرز رفتار با بچه است؟ او که متوجه نمی گردد نباید بین حرف های ما بیاید. با هم به اتاقش می رویم تا از دلش در بیاوریم. اما دلش را شکسته ام! حال چه کنم؟

هفته ای چند بار از این اتفاقات برایم می افتد و عذاب وجدان می گیرم که چرا نمی توانم گاهی خودم را کنترل کنم و درست با بچه ها صحبت کنم. نمی دانم خسته ام، زود از کوره در می روم یا یاد نگرفته ام که چطور باید با بچه ها رفتار و صحبت کرد.

طبق تحقیقات روانشناسی، نوع صحبت والدین با بچه ها از دوران کودکی آن ها تا بزرگسالی شان بر روابط صمیمی تا خصمانه آن ها اثرگذار خواهد بود. نحوه صحیح صحبت کردن با بچه ها، روابط صمیمانه بین والدین و بچه ها و عزت نفس و اعتماد به نفس بچه ها، خجالتی یا اجتماعی بودنشان در کودکی و بزرگسالی را مشخص می نماید.

بچه ها در ابتدا هیچ حسی نسبت به کلمات و معانی پشت سر آن ندارند و تنها برای رساندن مفهوم خود از کلمات استفاده می نمایند یا وقتی که سوالی دارند، اما هر چه بزرگتر می شوند به معانی پشت سر کلمات، لحن و نوع صحبت والدین و اطرافیان بیشتر آشنا می شوند و خودشان نیز از این لحن و نوع صحبت کردن تأثیر می پذیرند.

خیلی از جملات و کلمات هستند که اثر منفی بر رفتار و روان بچه ها می گذارند، بعضی از آن ها را با هم مرور می کنیم. سارا رحیم زاده، روانشناس کودک نیز ما را هدایت می نماید.

بچه ها تعریف درستی از لوس بودن یا نبودن ندارند، آن ها برای جلب توجه ما کار هایی را انجام می دهند که به نظر والدین لوس شدن یا لوس بودن معنی می گردد. ضمن اینکه از بچه کم سن و سال نمی توانید توقع رفتار بزرگسال را داشته باشید و برای هر اشتباهی که می نماید به او تذکر بدهید که: مثل بچه ها رفتار نکن یا اینقدر لوس نباش.

سارا رحیم زاده دراین باره می گوید: بهتر است به فرزندتان به طور صحیح رفتار یا کار اشتباهی که انجام داده را یادآوری کنید، مثلا اگر چیزی را شکسته به او بگویید: این کاری که الان انجام دادی، اشتباه بود باعث شکسته شدن ظرف ها شد، پس بیا با هم آن ها را جمع کنیم.

رحیم زاده تأکید می نماید: هیچگاه برای تصحیح کردن یک رفتار در فرزندتان از تنبیه و تهدید استفاده نکنید. مثلا اینکه با استفاده از واژه اگر به او بگویید: اگه کاری که بهت گفتمو نکنی، اونوقت...! این احساس ترس را به بچه ها منتقل می نماید و آن ها را مضطرب می سازد. بهتر است با لحن آرام پیامد رفتارش را به او یادآوری کنید.

مثلا به جای اینکه به او بگویید: اگه بدوبدو کنی، با سر می خوری زمین و سرت خون میاد به او بگویید: بدو بدو کردن با سرعت زیاد ممکنه باعث بشه زمین بخوری و آسیب ببینی، پس لطفا کمی آروم تر...

یکی از انواع جملات تهدیدآمیز و اضطراب آور برای بچه ها که عموما در زمان هایی در جمع دوست و آشنا، مادر یا پدر ها به بچه ها می گویند همین بعدا به خدمتت می رسم است، این جمله منفی هم آن ها را برای آینده مضطرب می نماید که دوست نداشته باشند با شما تنها باشند چرا که ممکن است از سوی شما آسیبی به آن ها برسد و هم اینکه شخصیت آن ها را با همه کوچکی در جمع خورد می نماید و باعث خجالتشان می گردد.

رحیم زاده می گوید: بهتر است به جای اینکه اضطراب و ترس را با این جملات که حالا بعدا به خدمتت می رسم یا زبون درازی می کنی؟ خودت خواستیا، ببین چی میشه...، خیلی مستقیم و روشن به او بگویید که: لازمه بهت یادآوری کنم که ما اجازه نداریم به هم بی احترامی کنیم. زبون درازی بی احترامیه. به نظرم بهتره امروز کارتون نبینی، به جاش با یاری کردن به من خوشحالم کنی.

گاهی پیش می آید که بچه ها از پس یک کاری نمی توانند به خوبی بربیایند و والدین آغاز به مسخره کردن آن ها یا ناراحتی شان با گفتن جملاتی مثل دست و پا چلفتنی یا چلمن بودن می نمایند. ضروری است والدین بدانند که چنین حرف هایی مستقیم عزت و اعتماد به نفس بچه ها را هدف قرار می دهد.

بهتر است به جای استفاده از این نوع جملات تحقیر آمیز و مسخره نماینده، به او بگویید که: اشکالی نداره عزیزم اگر این کار را نتوانستی درست انجام دهی، همه اوایل همین طورند، با هم دوباره تمرین می کنیم تا یاد بگیری. من مطمئنم که تو از پسش بر میایی.

یا مثلا به او نگویید: همین دیروز برات شرح دادم، چطور این کار رو انجام بدی، باز نتونستی، مگه چلاقی؟! بلکه به او بگویید: شاید بتونم یه روش بهتر هم بهت یاد بدم.

می گویند که مادر ادیسون نامه ای را که مدرسه به جهت کندذهن بودن و اخراج فرزندش به او داده بود، در جایی مخفی کرد و به جای آن به فرزندش گفت که مدرسه به او گفته به خاطر هوش و استعداد زیادش نمی توانند او را در مدرسه آموزش دهند و من خودم آموزش تو را برعهده می گیرم. همین کلام و صحبت چه انرژی و انگیزه ای به او داد که یک فرزند نابغه تربیت کند و تحویل جامعه بدهد. این تأثیر کلام و نوع صحبت کردن مثبت است.

انگ شیطنت یا بد بودن به بچه ها آن ها را در تربیتشان سخت و سخت می نماید. خیلی ناخواسته این اتفاق می افتد، اما کاملا واضح بر آن ها اثر می گذارد. رحیم زاده تأکید می نماید: خیلی از والدین تا فرزندشان تکان می خورد به او برچسب شیطنت، بد بودن یا بیش فعالی می زنند درحالی که چنین چیزی نیست و کنجکاوی و تحرک در جان بچه ها و در مسیر رشدشان تعبیه شده است.

بهتر است والدین اجازه دهند بچه ها تحرک داشته باشند، حتی اگر با اشتباهاتشان کار خرابی هم کردند باز هم اجازه تجربه به آن ها بدهند منتها این دیگر از هوشمندی والدین است که وسایل و چیز هایی در اختیارش بگذارند که نه او آسیب ببیند و نه باعث ناراحتی والدین گردد.

یکی از مهمترین مواردی که والدین باید به بچه هایشان آموزش دهند، بیان و نحوه تخلیه احساسات است بچه ها از کودکی بهتر است یاد بگیرند که چطور احساسات مثبت یا منفی شان را نشان دهند حتی اگر ناراحت بشوند و خشمگین، عصبانی شده و فریاد بزنند یا با دل شکستگی گریه نمایند.

والدین باید به آن ها این اجازه را بدهند چه دختر باشند و چه پسر. گریه کردن مخصوص دختران نیست هر کسی باید احساساتش را بروز دهد منتها به وقت و شرایط درست؛ بنابراین در این مورد به جای اینکه به بچه بگویید: بسه دیگه گریه نکن، گریه برای بچه هاس، به او بگویید: هیچ اشکالی نداره اگه بخوای گریه کنی.

پس این عبارت که پسر گریه نمی کنه یا آدم قوی گریه نمی کنه فقط باعث خجالت و ناراحتی بچه ها از شرایطی که در آن قرار گرفته اند، می گردد و عزت نفسشان را هدف قرار می دهد. بهتر است اجازه دهید بچه ها احساساتشان را بروز دهند و به آن ها احترام بگذارد حتی می توانید به آن ها بگویید: خوشحالم که دختر یا پسر احساسی هستی، همه ما گاهی ناراحت می شویم و گریه می کنیم، پس بهتر است راحت باشی. هر وقت دوست داشتی می توانیم با هم صحبت کنیم.

رحیم زاده در این باره می گوید: اگر فرزندی دارید که حرف بد می زند یا بددهنی می نماید حال از هر کجا که یاد گرفته مهم نیست، بهتر است به جای اینکه به او مدام بگویید: حرف زشت نزن و تهدیدش کنید که اگر حرف بد بزند، چکار می کنید. به او بگویید: این کلمه مودبانه نیست و آدما رو ناراحت می کنه، لطفا از یه کلمه دیگه استفاده کن مثلا فلان کلمه. هر کلمه دیگری که مودبانه است را به او یاد دهید.

با تغییر کلام می توانید به بهود رابطه تان یاری کنید. به طور مثال به بچه نگویید: ساکت باش به او بگویید: میتونی کمی آروم تر بازی کنی لطفا؟.

به او نگویید: همه جارو بهم ریختی، چقدر شلخته ای، بلکه بگویید: به نظر میاد خیلی بهت خوش گذشته، حالا چطوری اینارو با هم جمع کنیم؟.

نگویید: یاری می خوای؟ بلکه بگویید: من اینجام اگر یاری خواستی و در نهایت نگویید: اونقدرام کار سختی نیست، بلکه بگویید: به نظر کار سختی میاد، اما تو میتونی انجامش بدی اگر یاری خواستی بهم بگو.

تأثیر جملات منفی و تهدیدآمیزی، چون ترکت می کنم یا دیگه دوست ندارم یا مامان تو دیگه نمی شوم/بابای تو دیگه نمی شم بر عمق جان بچه ها نفوذ می نماید. بهتر است از این دست عبارات درباره بچه ها استفاده نکنید، چون آن ها جدی می گیرند که واقعا شما دیگر دوستشان نخواهید داشت یا واقعا ترکشان خواهید کرد.

بهتر است ناراحتی تان از رفتار یا کار اشتباه فرزندتان را طور دیگری نشان دهید. مثل اینکه الان دیگه وقت خوابیدنه، نه بازی کردن یا تلویزیون تماشا. بهتره تلویزیون رو خاموش کنی

در نهایت اینکه والدین بدانند، بچه ها نباید با ترس، تذکر، تهدید یا استفاده از جملات اضطراب آور و خجالت زده کردنشان بزرگ شوند، چرا که این احساسات منفی و صحبت ها روی آن ها می ماند و خودشان نیز در بزرگسالی به همین طریق عمل می نمایند و هم اثر منفی این عبارات بر زندگی شان سایه خواهد انداخت و نوع روابطشان با پدر و مادر را تغییر می دهد.

پس بهتر است مرور کنیم تا کلاممان هنگام ناراحتی و عصبانیت یا زمانی که فرزندمان کار اشتباهی انجام می دهد، فقط حاوی تذکر باشد، نه ترس، تهدید و تحقیر!